ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮೈಸೂರು ದಸರೆಯಲ್ಲಿ 8 ಬಾರಿ ಅಂಬಾರಿ ಹೊತ್ತು, ನಾಡಿನ ಕಣ್ಮಣಿಯಾಗಿದ್ದ ಅರ್ಜುನ ಆನೆಯು ಕಾಡಾನೆ ಸೆರೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿಗೀಡಾದ ದುರ್ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಪ್ರಿಯರ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸೂತಕದ ಛಾಯೆ ಮನೆಮಾಡಿದೆ. ಕಾಡಾನೆಗಳನ್ನು ಕಾಡಿಗಟ್ಟುವ ಭರದಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಸಾಕಾನೆಯ ಜೀವದ ಜತೆ ಚೆಲ್ಲಾಟ ಆಡಿತಾ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಅರ್ಜುನನ ಸಾವಿನ ಪ್ರಕರಣದ ಬೆನ್ನಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬಂದಿದೆ.

ಯಾವುದೇ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಸೆರೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮಾಡಬೇಕಾದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ವನ್ಯಜೀವಿ ಕಾಯಿದೆ ಅಡಿ ಸಾಕಷ್ಟು ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ಅದನ್ನು ಯಾರೂ ಮೀರುವಂತಿಲ್ಲ. ಹಾಗೊಮ್ಮೆ ಮೀರಿದರೂ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಆನೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳೂ ಬಲವಾಗಿವೆ.

ಚಾಲ್ಸ್ರ್ ಡಾರ್ವಿ ನ್ ಪ್ರಕಾರ ಬದುಕಲು ಯೋಗ್ಯವಾದವರು ಮಾತ್ರ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾಗಿ, ಜೀವವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಕೃತಿ ಅಸ್ತೀತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಳೆದ ಕೆಲವು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾನವ ಕುಲವು ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಅಸ್ತೀತ್ವಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದೆ ಎಂದು ತಮಗೆ ಪರಿಸರದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ವನ್ಯಜೀವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದೆ, 1972 ಎಂಬುದು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಕಾಯಿದೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಪ್ರಭೇದಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ವನ್ಯಜೀವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದೆ, 1972 ಅನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತು 1972 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು.

ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಅವಲೋಕನ

ವನ್ಯಜೀವಿ, ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸಂವಿಧಾನದ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 21 ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಬದುಕುವ ಹಕ್ಕು ಸ್ವಚ್ಛ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಬದುಕುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 

ಸಂವಿಧಾನದ ರಾಜ್ಯ ನೀತಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 48ಂ ಪರಿಸರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ಬದ್ಧವಲ್ಲದ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಇರಿಸುತ್ತದೆ. ಆರ್ಟಿಕಲ್ 51ಂ(ರ) ಸಹ, ದೇಶದ ಅರಣ್ಯ, ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ನಾಗರಿಕರ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಇರಿಸುತ್ತದೆ. 42ನೇ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಕಾಯಿದೆ, 1976 ರ ಮೂಲಕ ಏಕಕಾಲೀನ ಪಟ್ಟಿಯ ನಮೂದು 17 ಗೆ ಎಂಟ್ರಿ 17ಂ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 'ಅರಣ್ಯ' ಪದವನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳೆರಡೂ ಈ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿವೆ.

ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಕಾಯ್ದೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ; ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದರೆ ಉಭಯಚರಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಸಸ್ತನಿಗಳು, ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಾಣಿ ಲೇಖನ ಎಂದರೆ ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಬಂಧಿತ ಅಥವಾ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಬಳಸಿದ ಲೇಖನ ಅಥವಾ ವಸ್ತುವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಬೇಟೆ ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವುದು, ಕೊಲ್ಲುವುದು, ವಿಷಪೂರಿತಗೊಳಿಸುವುದು, ಬಲೆಗೆ ಬೀಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನ ಉಪ ಷರತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಓಡಿಸುವುದು, ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿಯ ಯಾವುದೇ ದೇಹದ ಭಾಗವನ್ನು ಗಾಯಗೊಳಿಸುವುದು, ನಾಶಪಡಿಸುವುದು ಅಥವಾ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಅಥವಾ ಕಾಡು ಪಕ್ಷಿಗಳು ಅಥವಾ ಸರೀಸೃಪಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಅಥವಾ ಸರೀಸೃಪಗಳ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಅಥವಾ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ತೊಂದರೆಗೊಳಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಹಾನಿಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿದೆ.

ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಡರ್ಮಿ ಎಂದರೆ ಟ್ರೋಫಿಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವುದು, ತಯಾರಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಸಂರಕ್ಷಿಸುವುದು. ಟ್ರೋಪಿ ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಬಂಧಿತ ಅಥವಾ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಭಾಗ ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಯಾವುದೇ ವಿಧಾನದಿಂದ ಕೃತಕ ಅಥವಾ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ರಗ್ಗುಗಳು, ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಡಮರ್ಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಕೊಂಬು, ಘೇಂಡಾಮೃಗದ ಕೊಂಬು, ಗರಿ, ಉಗುರು, ಹಲ್ಲು, ಕಸ್ತೂರಿ, ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೂಡುಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಪ್ಪುಗಳು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಅನ್ಕ್ಯೂರ್ಡ್ ಟ್ರೋಫಿ ಎಂದರೆ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಡರ್ಮಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಗಾಗದ ಯಾವುದೇ ಸೆರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಭಾಗ. ಇದು ಹೊಸದಾಗಿ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿ, ಅಂಬಗ್ರಿಸ್, ಕಸ್ತೂರಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ವನ್ಯಜೀವಿ ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿ, ಜೇನುನೊಣಗಳು, ಚಿಟ್ಟೆಗಳು, ಕಠಿಣಚರ್ಮಿಗಳು, ಮೀನು ಮತ್ತು ಪತಂಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಜಲವಾಸಿ ಅಥವಾ ಭೂ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯ ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಒಟ್ಟು ಪರಿಸರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.

ವನ್ಯಜೀವಿ ಕಾಯ್ದೆ -2002 ತಿದ್ದುಪಡಿ; ಜನವರಿ, 2003 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ 2002 ರ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಕಾಯಿದೆಯು ಕಾಯಿದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ದಂಡವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕಠಿಣಗೊಳಿಸಿದೆ.

ಶೆಡ್ಯೂಲ್- ಅಥವಾ ಶೆಡ್ಯೂಲ್  ರ ಭಾಗ  ರಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡಲು ಅಥವಾ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ದಂಡವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಏಳು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ ರೂ.10,000 ಈ ರೀತಿಯ ನಂತರದ ಅಪರಾಧಕ್ಕಾಗಿ, ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯ ಅವಧಿಯು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಕನಿಷ್ಠ       ದಂಡದೊಂದಿಗೆ ಏಳು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು.

ಶೆಡ್ಯೂಲ್  ಅಥವಾ ಶೆಡ್ಯೂಲ್  ರ ಭಾಗ  ಅಥವಾ ಬೇಟೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಅಪರಾಧದ ಆಯೋಗದ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆರೋಪಿಸಿದಾಗ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಅಥವಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಗಡಿಯೊಳಗೆ ಅಥವಾ ಅಂತಹ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಯಾರಣ್ಯಗಳ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದನ್ನು ಕಾಯಿದೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯಾ ಸಂಹಿತೆ, 1973 ರಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಯಾವುದನ್ನೂ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ,

ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಪರಾಧದಲ್ಲಿ ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಮಾಹಿತಿದಾರರಿಗೆ ಪುರಸ್ಕಾರ ನೀಡುವ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಶೇ.20 ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜನೆಯ ಹಣದಿಂದ ಶೇ.50 ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಬಹುಮಾನ. 10,000 ಅಪರಾಧ ಪತ್ತೆ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧಿಯ ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ನೆರವು ನೀಡುವ ಮಾಹಿತಿದಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ನೀಡಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಘೋರ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಪರಾಧಗಳಿಗಾಗಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿರುವ ಹಾರ್ಡ್ಕೋರ್ ಅಪರಾಧಿಗಳ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಲು ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ನಾಕರ್ೋಟಿಕ್ ಡ್ರಗ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೈಕೋಟ್ರೋಪಿಕ್ ಸಬ್ಸ್ಟೆನ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್, 1985 ನ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡಲು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುವ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ವನ್ಯಜೀವಿ ಕಾಯ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ತಂದರು ಮಾನವ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಘರ್ಷ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹೋದರೆ ಮೂಲ ಈ ಮಾನವ ತನ್ನ ಒಳತಿಗಾಗಿ ಕಾಡು ಮತ್ತು ಪರಿಸರವನ್ನು ಮನಸೋ ಇಚ್ಛೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ನಾವು ನಮ್ಮ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕಾಡನ್ನು ಸೇರುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಅದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕಾಡಿನಿಂದ ನಾಡಿನ ಕಡೆಗೆ ಬರುತ್ತಿವೆ.

ಕಾಡು ಉಳಿಸಿ ನಾಡು ಬೆಳೆಸಿ ಎಂಬ ಧ್ಯೇಯದಂತೆ ಮಾನವನು ಪರಿಸರದಿಂದ ನಾವು ನಮ್ಮಿಂದಲೂ ಪರಿಸರ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತು ಬದುಕಬೇಕಾಗಿದೆ.

                                                               - ಪ್ರಶಾಂತ ಕಾಳೆ

                                                                   ಪ್ರಶಿಕ್ಷಣಾರ್ಥಿ

                                                  ವಾರ್ತಾ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಇಲಾಖೆ, ಧಾರವಾಡ

                                                        ಮೊ.ಸಂ: 7259619134